24 Mayıs 2012 Perşembe

Osmanlıca Yazı Biçimleri




Osmanlıca Yazı Biçimleri


El yazması eserleri el yazısıyla çoğaltan kimselere müstensih, bir hattat öğretmenin, aynısını yazmaları için öğrencilerine verdiği yazı örneği'ne de meşk denilir. Arap alfabesinden geliştirilen, Osmanlı Türkçesinde kullanılan yazı biçemleri;


Dîvânî
Dîvânî, sülüs ve tâlik (ta'lik) yazı şekillerini içerir. 16. yüzyılda farklı büyüklükte celî dîvânî adında idari işlerde ve Osmanlı İmparatorluğunda resmi yazışmalarda kullanılmıştır. 18. yüzyılda basitleştirilmiş ve (kırması dîvânî ) geliştirilmiş ve Osmanlı Saltanatının sonuna dek saray'da kullanılmıştır. Bir bakıma tevkie, bir bakıma ta'like benzeyen son derece hareketli, karmaşık, özel bir yazı türü. (Fatih döneminde belirmiş, Yavuz döneminde gelişmiştir. Yalnız buyrultularda kullanılır.)
Dîvânî el yazısı kendi altında ikiye ayrılır:
celî dîvânî
rik'a dîvânî


Muhakkak
(ArapçaمحققArap alfabesinde geliştirilen, sülüs yazının yatkın ve yatay bölümleri daha uzun olan türüne verilen ad.Önceleri sadece çok az levhalarda ve bazı besmelelerde ve Muhammed bin Abdullah isminin yazımında kullanılmış, fakat 16. yüzyıldan sonra pek kullanılmamıştır.


Nesih
nesih yazım
Arap alfabesinde geliştirilen, özellikle Osmanlılar tarafından yazmalarda kullanılan, yumuşak, köşeleri yuvarlaklaşmış, işlek bir yazı türüdür. (Arapça: نسخ, nasakha, naskh) de denilen yazı şekli 1928 yılına kadar daha çok Kur'an ve ilmî eserlerin çoğaltılmasında kullanılmıştır.


Rik'a
(ArapçaالرقعةArap alfabesinde geliştirilen, Nesih'in dendansız, yuvarlak ve kıvrak bir türüne verilen isim[8] olup, Osmanlı İmparatorluğunda kullanılan günlük basit el yazısı biçimidir. Onaylar genellikle rika ile yazılmıştır.


Tevki
(ArapçaتوقِArap alfabesinde geliştirilen, sülüs yazının daha değişik ve ufaltılmış bir yazı biçimidir. Resmî belgelerde kullanılmıştır.


Ta'lik
Arap alfabesinde geliştirilen, sülüsün sağdan sola doğru yatık olarak yazılan yazı türlerinden biridir. Tüm harfleri yuvarlağımsı olan bu yazı biçimi, İran'da geliştirilmiş, bir santim veya daha fazla genişlikte kalemle yazılmış olanına da celi ta'lik adı verilir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Yorumunuzu yazınız...